Doradztwo zawodowe prowadzi Anna Wójcik
- Tematy do realizacji dla uczniów klasy 8
Temat nr 1 i nr 2: Zawody nadwyżkowe i deficytowe.
Zawody nadwyżkowe to takie, na które istnieje na rynku pracy niższe zapotrzebowanie niż liczba bezrobotnych w danym zawodzie. Liczba ofert pracy jest niższa niż liczba bezrobotnych, długotrwałe bezrobocie jest relatywnie wysokie, wyższe od mediany, a napływ bezrobotnych przewyższa odpływ .
Zawody deficytowe to takie, na które istnieje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba bezrobotnych w danym zawodzie. Na potrzeby opracowania rankingu zawodów deficytowych zdefiniowano je jako te, dla których liczba ofert pracy jest wyższa niż liczba bezrobotnych, odsetek długotrwale bezrobotnych nie przekracza wartości mediany, a odpływ bezrobotnych przewyższa napływ w danym okresie sprawozdawczym.
Przeczytaj:
Poza zawodami nadwyżkowymi i deficytowymi istnieją zawody zrównoważone.
Zawody zrównoważone to takie, na które na rynku pracy występuje zapotrzebowanie zbliżone do liczby bezrobotnych w danym zawodzie. Liczba ofert pracy jest zbliżona do liczby zarejestrowanych bezrobotnych, odsetek długotrwale bezrobotnych nie przekracza wartości mediany, a odpływ bezrobotnych przewyższa napływ w danym okresie sprawozdawczym.
Ważne pojęcie - Zawód – zgodnie z Klasyfikacją Zawodów i Specjalności definiowany jest jako przenoszący dochód zbiór zadań (zespół czynności) wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami przez poszczególne osoby, wymagających odpowiednich kwalifikacji (wiedzy i umiejętności), zdobytych w wyniku kształcenia i praktyki. Zawód może dzielić się na specjalności.
Zobacz informacje dotyczące zawodów nadwyżkowych i deficytowych : https://kielce.praca.gov.pl/documents/2289586/2441561/Monitoring%20zawod%C3%B3w%20deficytowych%20i%20nadwy%C5%BCkowych%20w%20powiecie%20kieleckim%20w%202019r.pdf/53487ed1-8ee2-46ab-9403-f64539828527?t=15942940287305.
Obejrzyj film.
Zastanów się, jakie zawody uznane za deficytowe mógłbyś w przyszłości wykonywać? Wypisz je na kartce. Pomyśl co musisz zrobić, żeby zdobyć wybrane zawody? Jakie ukończyć szkoły, kursy?
Temat nr 3: Jak scharakteryzować współczesny rynek pracy?
-
Dziś zajmiemy się rynkiem pracy. Podobny jest on do rynku, na którym kupujemy np. warzywa czy owoce. Rynek pracy jest jednym z rynków funkcjonujących w gospodarce.
-
Przeczytaj poniższe informacje dotyczące rynku pracy
Rynek pracy – definicja
Rynek pracy to zbiór zagadnień, form, instytucji związanych z poszukiwaniem zatrudnienia, tworzeniem miejsc pracy oraz relacji między tymi elementami. To także, idąc za Internetową Encyklopedią PWN „(…) ekonomiczny, społeczny i polityczny obszar, na którym rozgrywają się wszelkie procesy z zakresu szeroko rozumianego zatrudnienia i bezrobocia”.
Dwa ważne pojęcia, które uwzględnia się podczas analizy funkcjonowania rynku pracy to popyt i podaż. Popyt na pracę wiąże się z liczbą wolnych oraz zajętych miejsc pracy, zapotrzebowaniem na specjalistów i pracowników. Podaż z kolei to liczba osób, które mogą zaoferować swoją wiedzę, umiejętności i zaangażowanie w wykonywanie konkretnych obowiązków w celach zarobkowych.
Rodzaje rynków pracy
Rynek pracy w Polsce i na świecie bada się według szeregu kryteriów, mających pokazać panujące tendencje, pomagające definiować problemy oraz pozwalające porównywać między sobą rynki pracy na różnych szczeblach.
Możemy więc spotkać się z podziałem uwzględniającym obejmowany obszar – lokalny rynek pracy, o charakterze krajowym lub europejskim. W każdym z nich bierze się pod uwagę inny zasięg terytorialny, przez co inna jest też skala obserwowanych zjawisk popytu i podaży.
Kolejne kryteria podziału mogą dotyczyć np. zawodów, wieku zatrudnionych i osób poszukujących pracy, narodowości, wykształcenia itd.
Innym podziałem na rynku pracy jest ten uwzględniający legalność zatrudnienia. Instytucje badają i prowadzą statystyki dotyczące oficjalnej pracy ale próbują także przeanalizować zjawisko szarej strefy i pracy na czarno.
Cechy rynku pracy
Oceniając rynek pracy pod tak wieloma względami można określić dominujące w nim tendencje i zagrożenia. Jedną z nich jest dynamika rozwoju – w jakim tempie i na jak długo zmieniają się relacje między podażą a popytem, czy są one podobne dla poszczególnych obszarów. Możemy spotkać się z określeniem rynku otwartego lub zamkniętego.
Inne cechy rynku pracy można wyznaczyć na podstawie takich kryteriów jak płeć, wiek czy sposób uzyskiwania przychodu. Na danym obszarze mówi się np. o rynku pracy kobiet, osób starszych, samozatrudnionych.
Zasoby rynku pracy
Głównym zasobem rynku pracy są ludzie np. w wieku produkcyjnym, poprodukcyjnym i tacy, którzy dopiero za jakiś czas będą zdolni do wykonywania konkretnych obowiązków. Każdą z tych grup można podzielić jeszcze według bardziej szczegółowych kryteriów (np. pracujący, bezrobotni poszukujący pracy, nieposzukujący itp.).
W ramach wspierania i rozwoju tych zasobów odpowiednie instytucje tworzą programy mające podtrzymać i zmobilizować ludzi do aktywności zawodowej. Fundusze na doszkalanie, kontrola zwolnień grupowych czy fundusze i programy wsparcia dla osób, które utraciły zatrudnienie mają w sposób ciągły zapewniać pomoc poszczególnym grupom pracowników.
Elementy rynku pracy
Ze względu na bardzo szeroką definicję rynku pracy można wyróżnić szereg elementów składających się na niego. To przede wszystkim zasoby stanowiące o podaży, a także firmy, instytucje wpływające na popyt.
Ważną rolę pełnią także publiczne i niepubliczne instytucje rynku pracy, między innymi wspomagające osoby bezrobotne w znalezieniu zatrudnienia, pomagające wdrożyć się i wpasować we współczesny rynek pracy.
Czynniki kształtujące rynek pracy
Wpływ na stan rynku pracy mają czynniki związane zarówno z liczbą ludności, jak i ich umiejętnościami. Niże demograficzne, spadek liczby urodzeń powoduje deficyt rąk do pracy.
Brak nowych stanowisk może też być związany z postępem technologii i zastępowaniem pracowników zautomatyzowanymi systemami. Z kolei te systemy powinny być obsługiwane przez wykwalifikowanych specjalistów. Na tej podstawie można więc stwierdzić że znaczący wpływ na rynek pracy ma stan gospodarki, to w jakim kierunku i jak szybko się zmienia.
W wymienianiu czynników kształtujących rynek pracy nie można również pominąć polityki przyjętej przez dane państwo. Czy jest otwarte na zatrudnianie cudzoziemców, czy wspiera rodaków w poszukiwaniu pracy za granicą.
3. Na rynku pracy pojawiają się również problemy. Zastanów się :
-
Dlaczego wielu ludzi wyjeżdża za granicę do pracy?
-
Dlaczego w niektórych sytuacjach jednym jest łatwiej, a niektórym trudniej znaleźć pracę?
Przykładowe odpowiedzi: bezrobocie w danych branżach, ograniczona oferta lokalnego/krajowego rynku pracy; • brak mobilności; • brak elastyczności (np. oparcie kariery tylko na dotychczasowej edukacji, brak specjalizacji lub zbyt wąska specjalizacja).
4. Zastanówmy się teraz kim jest uniwersalny pracownik?
Współczesny rynek pracy wymaga uniwersalnego pracownika. Na rynku pracy potrzebni są wyspecjalizowani pracownicy, czyli posiadający wiedzę i umiejętności w danej dziedzinie, wykształceni, ale jednocześnie potrafiący się dokształcić, przekwalifikować, wykorzystać to, co potrafią, ale na innym stanowisku, jeśli będzie taka konieczność.
5. Zapoznaj się z historią Igora
Technik hotelarstwa – historia Igora (lat 22) Igor długo nie wiedział, kim chciałby być w przyszłości. Od zawsze był bardzo towarzyskim i otwartym na innych człowiekiem. Chętnie pomagał innym i zawsze angażował się w to, co robił. Prawie do końca szkoły podstawowej nie wiedział jednak, co dalej powinien robić. Bardzo chciał pracować z ludźmi, ale nie interesował go żaden konkretny zawód. W przeciwieństwie do swojego przyjaciela, który od zawsze marzył o pracy kucharza. Przyjaciel ten namawiał go, aby razem poszli do szkoły gastronomicznej, ale Igorowi zawody związane z gotowaniem, choć może i ciekawe, lecz kojarzyły się z ciężką pracą, a przede wszystkim z nauką w branżowej szkole. Igor uczył się dobrze i myślał raczej o szkole z maturą, choć niekoniecznie o liceum. Pod koniec szkoły podstawowej Igor wraz klasą wybrali się na Targi Edukacyjne. Przyjaciel w pierwszej kolejności zaciągnął Igora do stoiska szkoły oferującej kształcenie w zawodzie kucharza. Okazało się, że w szkole, którą był zainteresowany przyjaciel, można uczyć się także w innych zawodach. Igora najbardziej zaciekawiła oferta związana z hotelarstwem. Szczególnie zawód technika hotelarza. Po powrocie z targów zainteresował się tą branżą i postanowił razem z przyjacielem od września rozpocząć naukę w tej samej szkole, choć w różnych klasach: Igor w klasie przygotowującej do zawodu technika hotelarza, przyjaciel w klasie kucharzy. I tak rozpoczęła się droga edukacyjno-zawodowa Igora w branży hotelarskiej. Po 5 latach Igor ukończył technikum, zdał bardzo dobrze egzamin, uzyskując kwalifikacje w zawodzie technika hotelarstwa. Jednak ze względu na zbyt swobodne podejście do matury (jak sam dziś Igor przyznaje), nie udało mu się zdać egzaminu dojrzałości. Zaraz po szkole otrzymał ciekawą propozycję pracy w hotelu, co prawda nie w jego rodzinnej Legnicy, ale w pięknej Szklarskiej Porębie.
6. Igor został zwolniony ze względu na złą kondycję finansową hotelu (redukcja etatu — Igor ma najkrótszy staż pracy .
Igor musi zmienić pracę. Zastanów się, co może w tej sytuacji zrobić bohater? Jakiego rodzaju wiedza i umiejętności będą mu potrzebne, aby zmienić swoją sytuację zawodową? Aby odpowiedzieć na te zagadnienia skorzystaj z istniejących klocków kariery, ale także możesz podawać swoje pomysły
7. Gdzie szukać informacji o sytuacji na rynku pracy?
• rynek pracy – aktualne informacje na temat rynku pracy w Polsce i w regionach, http://www. doradztwo.ore.edu.pl;
• informacje o rynku pracy, www.rynekpracy.org;
• dane statystyczne rynku pracy, www.stat.gov.pl;
• oferty pracy, www.psz.praca.gov.pl;
• światowy rynek pracy, www.case-research.eu;
• zawody deficytowe i nadwyżkowe, https://barometrzawodow.pl/.
Istnieją także publiczne instytucje rynku pracy, z pomocy których można korzystać: urzędy pracy, Ochotnicze Hufce Pracy oraz niepubliczne, np.: agencje zatrudnienia, organizacje pracodawców, organizacje pozarządowe
8. Dla chętnych!
Obejrzyj film pn. "Szkoła na rynku pracy"
-
Temat nr 4: Jakie wartości są dla mnie ważne?
-
Jakie skojarzenia masz ze słowem wartości? Co dla człowieka może być ważne?
Czy są to np.: przyjaźń, rodzina, pieniądze, przywództwo, pomoc innym, praca, wykształcenie, kreatywność, niezależność, wiara, duchowość, rozwój?
-
Najczęściej sytuacja wymagająca od nas podjęcia decyzji, dokonania wyboru sprawia, że uświadamiamy sobie, co jest dla nas bardziej ważne, a co mniej. Dokonaj wyboru spośród dwóch przedstawianych rozwiązań, które znajdują się poniżej (pkt.3 Co wybiorę?). Wybierając jedną odp. wyrazisz swoje stanowisko i opowiesz się za jednym rozwiązaniem. Przedstawiane sytuacje mają często miejsce w rzeczywistości. Po każdej odpowiedzi pomyśl jaka wartość w tej sytuacji jest ważna dla Ciebie?
-
Co wybiorę?
Koledzy chcą, abym był liderem w projekcie edukacyjnym (zadaniu grupowym):
1. zostanę liderem,
przykładowe wartości: operatywność, szacunek innych, przywództwo itp.
2. nie lubię być liderem i na pewno nim nie zostanę.
przykładowe wartości: spokój, szczerość, zdrowie itp.
Kolega poprosił mnie o pomoc w nauce, to pilna sprawa:
1. pomogę, skoro to umiem, trudno, zmienię plany,
2. niestety, nie pomogę, zaplanowałem na dziś basen.
Mamy do wykonania w grupie makietę osiedla:
1. zrobię ją sam, to dla mnie łatwiejsze,
2. zrobię ją z kolegami, choć to dla mnie trudniejsze.
Za chwilę zaczyna się impreza u znajomych:
1. kończę więc zadanie domowe, trudno, będzie niedopracowane,
2. muszę dokończyć zadanie, chcę, aby było wykonane dobrze.
Kolega namawia mnie na opuszczenie lekcji:
1. idę z nim,
2. tłumaczę mu, że nie chce wagarować.
Jestem świadkiem rozmowy koleżanek, które obgadują jedną z uczennic:
1. zwracam im uwagę, 2. przyłączam się do nich i głośno śmiejemy się razem.
Jestem świadkiem na ulicy bójki dwóch osób:
1. odchodzę z miejsca, patrząc z ciekawością,
2. wzywam policję.
4. Moja hierarchia wartości.
Wartości to względnie trwałe przekonania podmiotu na temat preferowanych sposobów postępowania uporządkowane w hierarchię według stopnia ich ważności. Wartości często ujmowane są jako cele do realizacji przez podmiot (np. dążenie do prawdy lub autonomii), stąd traktuje się je jako element systemu motywacyjnego człowieka.
Źródło: Knopik T. (red.), Kotwice kariery, Wyd. Lechaa, Lublin 2015.Korzystając z propozycji wartości podanych na początku zajęć – przerysuj piramidę lub skorzystali z gotowej - wydrukuj, następnie umieszczając na niej wybrane wartości – na samej górze powinna być wartość najważniejsza. Można dodać także wartości spoza listy. Utwórz własną hierarchię wartości. Własnym systemem wartości kierujemy się zawsze, choć może nie zawsze mamy tego świadomość. Będziemy kierować się nim więc także w pracy.
Pomyśl:
• Dlaczego ważne jest dla człowieka, aby pracował zgodnie z wartościami dla niego cennymi?
• Co się dzieje, kiedy człowiek podejmuje pracę niezgodną z wartościami?
• Co się stanie, jeśli będziesz musiał/musiała podejmować decyzje niezgodne z hierarchią wartości?
WAŻNE - człowiek, który w pracy odnajduje wartości dla niego ważne, jest bardziej szczęśliwy. system wartości jest pewnego rodzaju drogowskazem, wyznacznikiem zasad, którymi kierujemy się w życiu!
Przykładowa lista wartości: 1. Zdrowie. 2. Rodzina. 3. Pieniądze. 4. Przyjaźń. 5. Uczciwość. 6. Rzetelność. 7. Wiara. 8. Pomoc innym. 9. Miłość. 10. Spokój. 11. Wolność. 12. Mądrość. 13. Szczerość. 14. Prawda. 15. Wierność. 16. Patriotyzm.
-
Temat nr 5: Szkoła podstawowa i co dalej?
Temat: Szkoła podstawowa i co dalej?
-
Kliknij na schemat ścieżek kształcenia znajdujący się poniżej. Zapoznaj się z nim.
2. Odpowiedz na poniższe pytania na podstawie przeanalizowanego schematu.
3. Odpowiedz sobie na pytanie, co dla Ciebie jest ważne? Czy chciałbyś dalej się uczyć, potem pójść na studia, czy może zdobyć zawód i jak najszybciej znaleźć pracę? Wybierz szkołę, która Ci najlepiej odpowiada.
https://www.nowaera.pl/szkola-srednia-bez-tajemnic/jak-obliczac-punkty4. Obejrzyj film na podsumowanie zajęć.
https://www.youtube.com/watch?v=qefETYPjBs0
-
Temat nr 6: Zasady rekrutacji dla szkół ponadpodstawowych.
-
O krok bliżej do nowej szkoły!
Stoicie przed trudnym wyborem dalszej ścieżki edukacyjnej. Jest to też trudny etap dla waszych rodziców. Aby udało się Wam dostać do wybranej szkoły, należy przejść przez narzucony procedurą naboru proces rekrutacyjny .
2. Wybór szkoły bywa stresujący. Obejrzyj film i pamiętaj, że podczas podejmowania decyzji możesz, że możesz liczyć na osoby wokół Ciebie.
3. Przeczytajcie na co należy zwrócić uwagę przy wyborze szkoły/rekrutacji:
• termin rekrutacji;
• dokumenty, które należy złożyć, m.in. świadectwo ukończenia szkoły podstawowej, zaświadczenie o szczegółowych wynikach egzaminu ósmoklasisty, zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do podjęcia praktycznej nauki zawodu;
• sposoby rekrutacji (drogą internetowa i tradycyjną). W przypadku większej liczby kandydatów niż miejsc w szkole (a tak zwykle jest z uwagi na możliwość aplikowania do 3 szkół, w ubiegłym roku można było aplikować do nieograniczonej liczby szkół) w trakcie rekrutacji brane są pod uwagę:
• wyniki egzaminu ósmoklasisty;
• oceny na świadectwie ukończenia szkoły podstawowej z: języka polskiego i matematyki oraz z dwóch obowiązkowych zajęć edukacyjnych (ustalonych przez dyrektora szkoły ponadpodstawowej jako istotnych dla rekrutacji);
• świadectwo ukończenia szkoły z wyróżnieniem;
• szczególne osiągnięcia wymienione na świadectwie, np. uzyskane wysokie miejsca w konkursach wiedzy, artystycznych i sportowych, aktywność społeczna (wolontariat).
4. Strony internetowe, które będą Wam przydatne podczas rekrutacji:
-
wyszukajcie stronę internetową Waszej wymarzonej szkoły i znajdźcie zakładkę rekrutacja
-
odwiedzajcie stronę https://kuratorium.kielce.pl/
-
sprawdzajcie stronę https://kielce.e-omikron.pl/ na której odbywa się logowanie do szkół.
-
jeśli nie znajdziesz szkoły w panelu do logowania, to może oznaczać, że rekrutacja do szkoły, którą wybrałeś odbywa się w tradycyjny sposób - należy złożyć podanie pobrane ze strony internetowej szkoły.
5. W związku z zaistniałą sytuacją rozprzestrzeniania się koronawirusa powyższa informacja jest dość ogólna!
-
Temat nr 7: Marzenia do spełnienia.
-
Zastanów się z jakim zawodem kojarzą Ci się poniższe przedmioty?
2. Jak rozumiesz pojęcie ,,zawód”?
„Zawód – zbiór zadań (zespół czynności) wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kompetencji (wiedzy i umiejętności), zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu stanowi źródło dochodów”.
3. Obejrzyj film.
4. Podczas oglądania postaraj się wypisać, zapamiętać najważniejsze informacje
-
co jest najważniejsze w tym zawodzie ?
-
jak zostać florystą?
-
jakie są warunki pracy?
-
gdzie można znaleźć zatrudnienie jako florysta?
5. Sprawdź czy dobrze odpowiedziałeś? Wejdź na poniższą stronę. Wybierz zawód florysta i porównaj swoje odpowiedzi z odpowiedziami zawartymi
6. Podsumowanie.
Zastanów się dlaczego znajomość składowych opisu zawodów stanowi ważny aspekt przy wyborze konkretnego zawodu w przyszłości?
Wejdź na powyższą stronę i wyszukaj zawód, który Cię interesuje. Przejrzyj przynajmniej 3 informacje o zawodach.
Pomyśl, czy po dzisiejszych zajęciach bierzesz pod uwagę jakiś inny zawód, który mógłbyś wykonywać w przyszłości niż ten, który dotychczas planowałaś/eś?
-
Temat nr 8: Autoprezentacja, czyli sztuka przedstawiania siebie.
.Czy wiesz co to jest autoprezentacja? Co składa się na autoprezentację?
Podczas autoprezentacji wykorzystywana jest mowa werbalna i niewerbalna. Mowa werbalna to słowa, które wypowiadamy. Przykłady mowy niewerbalnej, to np.: gesty, mimika twarzy, postawa ciała, intonacja głosu, kontakt wzrokowy, wygląd, zapach i dopisuje .
2. Pamiętajcie, że bardzo ważne jest pierwsze wrażenie, które wywieramy w ciągu kilku, kilkudziesięciu sekund. Pierwsze wrażenie, tzw. „halo efekt”, może być pozytywne (tzw. „halo efekt anielski”, gdy przypisujemy danej osobie cechy pozytywne) lub też negatywne („halo efekt diabelski” – osobie, która wywarła na nas złe wrażenie przypisujemy złe intencje, cechy negatywne). Pierwsze wrażenie można zrobić tylko raz, pozostaje na długo w pamięci odbiorcy i trudno je zmienić (aczkolwiek jest to możliwe po bliższym poznaniu).
3. Obejrzyj uważnie filmik .
4. Przedstawienie mocnych stron jako atutów podczas autoprezentacji
Znajdź kartkę, zastanów się przez chwilę nad własnymi mocnymi stronami, które są Twoimi atutami i zapisz co najmniej 3 . Czy łatwo było Ci je wypisać?
Zapamiętaj.
Często ludzie mają problem z nazwaniem i zaprezentowaniem swoich mocnych stron. Podczas autoprezentacji, czyli przedstawiania siebie, ważne jest, aby mówić o sobie dobrze, a z tym często jest problem, ponieważ mówienie o sobie dobrze często błędnie odbierane jest jako chwalenie się.
5. Dla chętnych. Obejrzyj i przeanalizuj film
Temat nr 9:Moja kariera zawodowa.
-
Przeczytaj tekst:
Przebieg pracy zawodowej człowieka w ciągu jego życia, wyznaczony »ścieżką awansową« w zawodzie lub przechodzeniem do innego rodzaju pracy. Kariera lub droga zawodowa, w połączeniu z koncepcjami rozwoju zawodowego, stanowi jedno z podstawowych pojęć teorii kształcenia zawodowego. Aktualnie kariera zawodowa pojmowana jest dość szeroko – jako ogół ról i zadań życiowych podejmowanych przez człowieka. Odnosi się zatem zarówno do życia zawodowego, jak i osobistego. Ważnym aspektem kariery jest umiejętność godzenia tych dwóch sfer (zawodowej i rodzinnej)”. 1
2. Zastanów się?
Czy warto planować, co będziesz robić w przyszłości?
Wykonaj ćwiczenie. Wypisz na małych karteczkach 5 zawodów, których na pewno nie chciałbyś wykonywać i 5, w których mógłbyś pracować. Teraz pomieszaj karteczki i wylosuj zawód.
Jeśli dobrze nie zaplanujesz swojej kariery zawodowej może się okazać, że będzie ona zupełnie przypadkowa i może się okazać, że nie będziesz z tego powodu usatysfakcjonowany. Dlatego WARTO zaplanować swoją przyszłość!
3. Przeczytaj historię Asi.
Ulubionym przedmiotem Asi w szkole podstawowej była informatyka. Uczennica z chęcią uczęszczała także na dodatkowe zajęcia w tym zakresie. Również w domu dużo czasu spędzała przed komputerem. Lubiła projektować strony www, tworzyć różne prezentacje multimedialne itp. Prawie udało jej się nawet naprawić swój pierwszy komputer. Asia brała także udział w różnych konkursach. Chętnie pomagała koleżankom i kolegom, dla których informatyka nie była najmocniejszą stroną. Odkąd pamięta marzyła, by związać swoją przyszłość z informatyką. Często widziała siebie jako prawdziwego eksperta w dziedzinie informatyki. Myśli już teraz o zdobyciu pierwszego doświadczenia bądź dodatkowych umiejętności w tym zakresie. Asia niedługo kończy szkołę podstawową i chciałaby zaplanować swoją dalszą karierę zawodową.
Pomóż jej w tym, układając propozycję dalszej ścieżki edukacyjno-zawodowej, związanej z jej dotychczasowymi marzeniami.
4. Przygotuj plakat przedstawiający w formie graficznej możliwą ścieżkę dojścia do zawodu informatyka, biorąc pod uwagę nie tylko szkoły/wykształcenie, ale i pozostałe aktywności, możliwości rozwijania swoich zainteresowań, nabywania dodatkowych umiejętności w szkole i poza nią .
Obejrzyj film dotyczący podejmowania decyzji.
5. Na podstawie plakaty- schematu odpowiedz sobie na pytania?
-
Czy istnieje tylko jedna droga do osiągnięcia celu jakim jest praca w wymarzonym zawodzie?
• Co oprócz edukacji szkolnej może pomóc w osiągnięciu wymorzonego celu?
• Co można zrobić, gdyby nie udało się dostać do np.: technikum informatycznego/liceum z rozszerzonym nauczaniem
w zakresie informatyki/zdać matury i pójść na studia?• Jaka jest najkrótsza droga do osiągnięcia zawodu informatyka?
• Jaka jest optymalna droga do osiągnięcia zawodu informatyka?
6. Podsumowaniem niech będą dla Was te słowa:
"Któż bowiem z was, chcąc zbudować wieżę, nie usiądzie najpierw i nie obliczy kosztów, czy ma na wykończenie?"
Pismo Święte. Nowy Testament, Łk 14, 28
-
Temat nr 10: Kto może mi pomóc w wyborze szkoły i zawodu?
-
Zastanówcie się najpierw
-
W jakim zawodzie (bądź w jakiej szkole ponadpodstawowej) chcielibyście (planujecie) się dalej kształcić?
• Jaki inny zawód (bądź inną szkołę ponadpodstawową) bierzecie również pod uwagę?
• Na ile jesteście pewni, że to odpowiedni zawód (bądź szkoła ponadpodstawowa) dla Was?
2. Wskaż osoby, które mogą wspomóc ich w wyborze zawodu/ścieżki dalszego kształcenia.
3. Wejdź stronę https://doradztwo.ore.edu.pl/ i zapoznaj się z instytucjami, które mogą Ci pomóc w wyborze szkoły
4. Obejrzyj film
-
Doradztwo zawodowe - nauczanie zdalne.
Tematy dla klasy 7.
TEMAT nr 1 : WSZYSCY JESTEŚMY ZDOLNI
-
Zastanów się czy każdy człowiek ma jakieś zdolności?
-
Przygotuj 2 argumenty, które potwierdzają tezę i 2, które zaprzeczają tezie.
-
Wykonaj test - skopiuj linki i otwórz w nowej karcie:
http://www.doradcy-wroclaw.pl/attachments/article/111/Test%20inteligencji%20wielorakiej.pdf
-
Przeczytaj wyniki testu i zastanów się czy zgadzają się one z Twoimi wyobrażeniami?
-
Zastanów się, co z dzisiejszych zajęć wykorzystasz, planując swoją przyszłość edukacyjno-zawodową?
-
Dla chętnych: Przeczytaj artykuł: https://www.focus.pl/artykul/jak-rozwijac-poszczegolne-inteligencje?page=1
-
TEMAT nr 2 : PRACA W GRUPIE JAKO PRZYKŁAD KOMPETENCJI KLUCZOWEJ
-
Zobacz film https://www.youtube.com/watch?v=Patm_eu02ow&t=15s
-
Jak myślisz, o czym dzisiaj będziemy rozmawiać? Z czym się kojarzy Ci się ten film? Czy ludzie działają podobnie? Czy kiedyś pracowałeś zespołowo? Co robiliście? Czy byłeś zadowolony z takiej formy pracy? Pamiętaj, że umiejętność współpracy jest jedną z kompetencji kluczowych. Jakie masz skojarzenia związane z pojęciem „kompetencje” i z pojęciem „kompetencje kluczowe”.
-
Przeczytaj i przeanalizuje definicję wybranych pojęć.
Kompetencje to „dyspozycje w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw pozwalające realizować zadania zawodowe na odpowiednim poziomie” [1]; kompetencje dotyczą nie tylko sfery zawodowej, mówimy np. o kompetencjach komunikacyjnych.
Kompetencje kluczowe zgodnie z Zaleceniem Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z dnia 18 grudnia 2006 w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie to takie umiejętności, których potrzebujemy do samorealizacji i rozwoju osobistego, aktywności obywatelskiej, integracji społecznej i zatrudnienia. Ustanowiono osiem kompetencji kluczowych:
1) porozumiewanie się w języku ojczystym;
2) porozumiewanie się w językach obcych;
3) kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne;
4) kompetencje informatyczne;
5) umiejętność uczenia się;
6) kompetencje społeczne i obywatelskie;
7) inicjatywność i przedsiębiorczość;
8) świadomość i ekspresja kulturalna.
Współpraca w grupie wchodzi w zakres kompetencji społecznych.
-
Temat nr 3: Umiejętności a zawód
-
Zastanów się, jak rozumiesz słowo umiejętności?
-
Przeczytaj definicję umiejętności: "wrodzona lub nabyta zdolność sprawnego radzenia sobie z czymś "
a także: "przyswojone w procesie uczenia się zdolność do wykonywania zadań i rozwiązywania problemów właściwych dla dziedziny uczenia się lub działalności zawodowej."
Źródło: Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwali kacji, Dz.U. 2016 poz. 64.
3. Zapoznaj się z przykładowymi umiejętnościami zamieszczonymi poniżej.
Uzupełnij załącznik
Uzupełnij załącznik
4. Zastanów się czy posiadasz wymienione umiejętności? Jakie umiejętności występują u Twoich bliskich i jakie oni wykonują zawody? Czy w ćwiczeniu pojawiła się jakieś umiejętności o której nie słyszałeś?
-
Temat nr 4 : Moje umiejętności
-
Wiesz już czym są umiejętności. Aby je dobrze wykorzystać ważne jest by być odpowiednio zmotywowanym. Obejrzyj film dotyczący motywacji.
2. Przygotuj plakat pt. Moje umiejętności. Praca ma mieć formę kolażu. Przyklej odpowiednie zdjęcia przedstawiające umiejętności. Na plakacie powinno znaleźć się jak najwięcej ilustracji, przedstawiających czynność, a jak najmniej słów.
3. Po wykonaniu plakatu zastanów się jaka jest droga do zdobycia tych umiejętności? Kiedy i gdzie możesz nabyć takie umiejętność ? Kto w klasie posiada takie umiejętności? W jakich zawodach mogą się przydać takie umiejętności?
-
Temat nr 5 : Czym się interesuję?
-
Macie przed sobą pytania dotyczące czynności, jakie lubicie i jakich nie lubicie wykonywać. Na każde pytanie należy odpowiedzieć znakami: +, - lub ?, które wpiszecie w odpowiednie kratki arkusza odpowiedzi. Pytania są ponumerowane – każdemu pytaniu odpowiada na arkuszu kratka oznaczona tym samym numerem. Jeżeli daną czynność bardzo lubicie, wpiszcie w odpowiednią kratkę dwa plusy. Jeśli tylko lubicie, wpiszcie jeden plus. W przypadku, gdy danej czynności nie lubicie wykonywać, wpiszcie w kratkę jeden minus. Jeśli danej czynności bardzo nie lubicie wykonywać, wpiszcie dwa minusy. Jeżeli zaś danej czynności nie znacie lub nie wykonywaliście nigdy i trudno Wam odpowiedzieć na pytanie, wpiszcie w kratkę znak zapytania. Starajcie się odpowiedzieć na pytanie szczerze, nie namyślając się długo.
Wynik tego ćwiczenia wskazuje kierunek rozwoju zainteresowań zawodowych.
Instrukcja
Masz przed sobą bardzo proste pytania. Dotyczą one czynności, które lubisz i których nie lubisz wykonywać. Na każde pytanie należy odpowiedzieć, wpisując wskazane znaki: +, -, ?
w odpowiednie kratki arkusza odpowiedzi. Pytania są ponumerowane – każdemu pytaniu odpowiada na arkuszu kratka oznaczona tym samym numerem. Jeżeli daną czynność bardzo lubisz, wpisz w odpowiednią kratkę dwa plusy. Jeśli tylko lubisz, wpisz jeden plus. Jeśli danej czynności nie lubisz wykonywać, wpisz w kratkę jeden minus, jeżeli danej czynności bardzo nie lubisz wykonywać, wpisz dwa minusy. Natomiast w przypadku, gdy danej czynności nie znasz lub nie wykonywałeś nigdy i trudno Ci na pytanie odpowiedzieć, wpisz w kratkę znak zapytania.
Po wypełnieniu kwestionariusza dodaj wszystkie plusy, które zaznaczyłeś w każdej kolumnie.
Czy lubisz?
1. Uczyć się języka polskiego.
2. Wykonywać działania matematyczne.
3. Poznawać życie roślin i zwierząt.
4. Czytać czasopisma i książki o tematyce technicznej.
1. Poznawać pracę pielęgniarki, higienistki, itp.
2. Dbać o porządek w domu, klasie, szkole.
3. Chodzić na koncerty do filharmonii.
4. Należeć do szkolnego klubu sportowego.
5. Wyrażać na piśmie swoje spostrzeżenia i myśli (pisać wiersze, opowiadania, pamiętnik).
6. Uczyć się matematyki.
7. Uczyć się biologii, botaniki i zoologii.
8. Zwiedzać wystawy techniczne albo słuchać audycji o nowościach technicznych.
9. Czytać o tym, jak ludzie nauczyli się walczyć z chorobami.
10. Pomagać w gospodarstwie domowym.
11. Tańczyć w dyskotece.
12. Brać udział w zawodach sportowych.
13. Uczyć się języka obcego, próbować posługiwać się nim w rozmowie.
14. Czytać książki, czasopisma zawierające łamigłówki matematyczne.
15. Wykonywać doświadczenia biologiczne.
16. Wykonywać prace na zajęciach techniki.
17. Opiekować się chorymi, doglądać prawidłowego przyjmowania przez nich leków.
18. Szyć i haftować.
19. Śpiewać w chórze, zespole muzycznym.
20. Chodzić na górskie wycieczki.
21. Bywać w teatrze, muzeum, na wystawie sztuki.
22. Uczestniczyć w zajęciach kółka matematycznego.
23. Pracować w sadzie, ogrodzie.
24. Wykonywać remontowe prace budowlane, zwiedzać place budów.
25. Opiekować się dziećmi.
26. Dokonywać zakupów.
27. Oglądać przedstawienia baletowe.
28. Jeździć na rowerze.
29. Uczestniczyć w zajęciach kółka polonistycznego.
30. Samodzielnie rozwiązywać w domu dodatkowe zadania i przykłady z matematyki.
31. Przeprowadzać doświadczenia z roślinami.
32. Montować i naprawiać różne maszyny, przyrządy i mechanizmy.
33. Poznawać budowę organizmu człowieka.
34. Przekonywać o czymś innych ludzi.
35. Projektować wystrój swojego pokoju, klasy szkolnej.
36. Brać udział w sportowych grach zespołowych.
37. Omawiać z kolegami, koleżankami, rodziną przeczytane książki, obejrzane filmy.
38. Brać udział w olimpiadach matematycznych.
39. Uczestniczyć w zajęciach kółka biologicznego.
40. Sporządzać modele samolotów, szybowców, okrętów, itp.
41. Poznawać przyczyny powstawania różnych chorób.
42. Poznawać ludzi i obcować z nimi.
43. Grać na jakimś instrumencie.
44. Jeździć na nartach.
45. Czytać literaturę piękną.
46. Odkrywać, gdzie w otaczającym nas świecie matematyka ma praktyczne zastosowanie.
47. Obserwować naturę.
48. Wykonywać prace związane z mechaniką.
49. Czytać i opowiadać dzieciom bajki, bawić się z nimi.
50. Przygotowywać posiłki.
51. Należeć do zespołu tanecznego.
52. Grać w tenisa.
53. Czytać artykuły z dziedziny krytyki literackiej.
54. Uczyć się fizyki.
55. Czytać o odkryciach z dziedziny chemii.
56. Wykonywać rysunki techniczne.
57. Uczestniczyć w lekcjach biologii.
58. Być odpowiedzialnym za wyżywienie kolegów na obozach wędrownych i wycieczkach.
59. Projektować stroje.
60. Pływać.
61. Uczyć się historii.
62. Przeprowadzać doświadczenia z fizyki.
63. Rozwiązywać zadania z chemii.
64. Obserwować pracę różnych maszyn, zwiedzać zakłady pracy, warsztaty.
65. Poznawać pracę lekarza.
66. Prać, prasować odzież.
67. Brać udział w zajęciach kółka plastycznego.
68. Kibicować ulubionym drużynom sportowym.
69. Omawiać bieżące wydarzenia polityczne w kraju i zagranicą.
70. Czytać literaturę popularnonaukową z zakresu odkryć fizycznych.
71. Przeprowadzać doświadczenia z chemii.
72. Poznawać budowę urządzeń radiotechnicznych.
73. Wyjaśniać kolegom, jak wykonywać zadania szkolne.
74. Świadczyć różne usługi potrzebującym ludziom.
75. Słuchać muzyki, kolekcjonować ulubione nagrania.
76. Oglądać w telewizji zawody sportowe.
77. Czytać o tematyce historycznej.
78. Uczestniczyć w zajęciach kółka fizycznego.
79. Wykrywać zjawiska chemiczne w przyrodzie.
80. Naprawiać domowe urządzenia elektryczne.
81. Odpowiadać przy tablicy, występować przed klasą, szkołą.
82. Naprawiać sprzęt gospodarstwa domowego.
83. Malować pejzaże z natury.
84. Uczestniczyć w lekcjach w-f.
85. Zwiedzać muzea historyczne, poznawać zabytki.
86. Czytać książki, czasopisma dotyczące fizyki.
87. Uczyć się chemii.
88. Orientować się w schematach radiowych, telewizyjnych, magnetofonowych, itp.
89. Pełnić funkcję zastępowego, drużynowego w harcerstwie.
90. Być dyżurnym na przerwach lekcyjnych w szkole.
91. Fotografować przyrodę.
92. Grać w kometkę.
93. Brać udział w pracy społecznej.
94. Odkrywać, gdzie w otaczającym nas świecie fizyka ma praktyczne zastosowanie.
95. Uczestniczyć w zajęciach kółka chemicznego.
96. Gromadzić ciekawe artykuły z różnych czasopism o tematyce technicznej.
97. Pomagać ludziom chorym lub starym przy wykonywaniu różnych prac domowych.
98. Nakrywać do stołu i podawać potrawy rodzinie lub znajomym.
99. Brać udział w konkursach plastycznych.
100. Jeździć na rolkach.
[1] Sołtysińska G., Woroniecka J., (2006), Przygotowanie uczniów gimnazjum do wyboru zawodu, Warszawa: KOWEZIU.
Karta odpowiedzi do testu
Klucz odpowiedzi:
Zainteresowania:
I. Humanistyczne
II. Matematyczno-fizyczne
III. Biologiczno-chemiczne
IV. Techniczne
V. Opiekuńczo-wychowawcze
VI. Usługowe
VII. Artystyczne
VIII. Sportowe
ZAINTERESOWANIA HUMANISTYCZNE – przydatne są w zawodach, w których pracuje się z człowiekiem jako klientem, uczniem, pacjentem, kontrahentem, w obszarze wychowania, opieki medycznej, handlu i usług, działalności artystycznej, obsługi turystycznej, usług gastronomicznych, działalności związanej z udzielaniem porad.
ZAINTERESOWANIA MATEMATYCZNO-FIZYCZNE – przydatne są w pracy z danymi liczbowymi, w zawodach związanych z przedmiotami ścisłymi i niektórymi humanistycznymi, w obszarze informatyki, ekonomii, rachunkowości, nauczania, tłumaczeń językowych.
ZAINTERESOWANIA BIOLOGICZNO-CHEMICZNE – przydatne są w pracy z przyrodą i człowiekiem, w zawodach związanych z opieką i pielęgnacją ludzi, uprawą roślin, hodowlą zwierząt, badaniem zjawisk zachodzących w przyrodzie.
ZAINTERESOWANIA TECHNICZNE – są przydatne w pracy wykorzystującej urządzenia techniczne i dane, w zawodach, w których praca związana jest przetwarzaniem surowców, obróbką różnorodnych materiałów, produkcją dóbr materialnych, eksploatacją urządzeń.
ZAINTERESOWANIA OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZE – przydatne do pracy z ludźmi w obszarze opieki, pielęgnacji, rehabilitacji.
ZAINTERESOWANIA USŁUGOWE – przydatne do pracy z ludźmi i techniką, w zawodach, w których świadczy się różne usługi ludziom, głównie w zakresie żywienia, opieki osobistej, a także w zakresie naprawy i konserwacji różnych urządzeń.
ZAINTERESOWANIA ARTYSTYCZNE – przydatne do pracy twórczej, w której kreuje się rzeczywistość, w zawodach związanych ze sztuką (literaturą, teatrem, muzyką, malarstwem), reklamą, projektowaniem, odnawianiem, organizowaniem imprez artystycznych, różnymi usługami o charakterze artystycznym.
ZAINTERESOWANIA SPORTOWE – przydatne do pracy z człowiekiem, w zawodach
związanych z edukacją sportową, obsługą turystyczną, dziennikarstwem,
rehabilitacją.
Obejrzyj film dotyczący zainteresowań
-
Temat nr 6 : Jak zaplanować przyszłość edukacyjno-zawodową?
-
Pomyśl: Co powinienem zrobić, aby źle wybrać…szkołę? Zastanów się, co należałoby zrobić, aby był to wybór całkowicie nietrafny? Czym nie należy się kierować, planując swoją ścieżkę edukacyjną? Co jeszcze mógłbyś zrobić, aby źle wybrać szkołę?
-
Wypisz 5 propozycji dotyczących tego, jak źle wybrać szkołę . Potem do każdej z nich napisz propozycję, pomysł odwrotny
Przykład: źle – pójść do tej samej szkoły co kolega, mimo że lubimy robić coś innego; dobrze – kierować się własnymi zainteresowaniami.
3. Po wykonaniu zadania obejrzyj film. Zastanów się dlaczego planowanie jest ważne? Dlaczego warto jest dobrze przygotować się do podjęcia decyzji dotyczących wyboru szkoły i zawodu?
Podsumowanie.
Planowanie kariery zależy od określenia m.in.:
• zainteresowań,
• umiejętności,
• indywidualnych cech osobowości,
• wartości,
• stanu zdrowia,
• predyspozycji i preferencji zawodowych.
-
Temat nr 7 : Moja przyszłość edukacyjno-zawodowa
-
Zastanów się i wymień wszystkie znane Ci typy szkół ponadpodstawowych. Pomyśl, ile trwa edukacja w każdej z nich, jakie zawody i kwalifikacje można zdobyć po ich ukończeniu, jakim rodzajem egzaminu kończy się nauka w każdej z nich.
Zdarza się, że ten sam zawód można zdobyć w różnych typach szkół (np. technikum i szkoła policealna).
2. Przeczytaj historię uczniów i zastanów się, jakie zawodu mogłyby te osoby wykonywać:
BASIA
Basia zawsze lubiła czytać wiersze, jej ulubionym przedmiotem był język polski. Razem z przyjaciółką Magdą chętnie występowały na akademiach i w szkolnych przedstawieniach. Zaczęła od roli pszczółki Mai w klasie trzeciej, w klasie piątej dostała nagrodę za najlepszy samodzielnie wykonany strój na bal przebierańców, a w siódmej klasie z dumą oznajmiła rodzicom, że wygrała międzyszkolny konkurs recytatorski. Kiedy na zajęciach z doradztwa zawodowego nauczyciel zapytał o wymarzony zawód, pierwsza do odpowiedzi wyrwała się właśnie Basia: „Chcę być…!”
KAROLINA
Karolina już od przedszkola uwielbiała dostawać w prezencie lalki – ale tylko te z długimi włosami! Godzinami zmieniała im fryzury, zakładała kolorowe spinki i gumki do włosów.
W szkole podstawowej plotła koleżankom modne warkoczyki i kręciła włosy na papiloty. Ostatnio starsza siostra poprosiła ją o pomoc w farbowaniu włosów i upięciu koka na studniówkę. Karolina to przyszła…
MARCIN
Marcin zawsze interesował się tym, jak działają różne sprzęty. Uwielbiał wyszukiwać na strychu u dziadka niedziałające urządzenia elektroniczne. Ostatnio rozłożył na części pierwszą dawno nieużywaną drukarkę – po wyczyszczeniu głowicy udało się ją przywrócić do działania. Każdy w rodzinie prosi go o rozwiązywanie problemów z komputerem. Fascynuje go tworzenie stron WWW i programowanie w języku Java Script. Marcin już wie, że chciałby być…
3. Teraz postaraj się ułożyć drogę zawodową wyżej wymienionych osób. Przedstaw drogi dojścia do zawodu.
4. Warto zwrócić uwagę na możliwość kontynuowania edukacji po branżowej szkole I stopnia (BS I) w branżowej szkole II stopnia (BS II).
5. Odpowiedz sobie na pytanie, czy któryś z wymienionych zawodów zainteresował także Ciebie? Jak może wyglądać Twoja droga zawodowa? Zapoznaj się ze schematem systemu edukacji:
-
Temat nr 8 : Zawody w moim najbliższym otoczeniu
-
Pomyśl, jak rozumiesz znaczenie słów: „praca”, „pracownik”, „zawód”?
2. Czy Twoje odpowiedzi były zbliżone do poniższych?
„Praca” to…
• celowa działalność służąca zapewnieniu człowiekowi dóbr materialnych;
• działalność, która pozwala na samorealizację, rozwój osobowości;
• działanie, które zapewnia stały dopływ środków finansowych niezbędnych do życia;
• złożony proces aktywności ludzkiej – zarówno fizycznej jak i umysłowej;
• zajęcie, dzięki któremu człowiek zmierza do wyznaczonego przez siebie celu.
„Pracownik” to…
osoba, która wykonuje określonego rodzaju pracę na rzecz pracodawcy, w wyznaczonym przez niego miejscu i czasie, za co przysługuje jej wynagrodzenie.
„Zawód” to…
zbiór zadań (czynności) wymagających odpowiedniej wiedzy i umiejętności, zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki.
3. Uzupełnij poniższą kartę, wypisując osoby, które w danym miejscu pracują i określając, czym zajmują się one w pracy ? Wpisz + lub - w ostatniej kolumnie, co będzie oznaczało, że w przyszłości chciałbyś wykonywać taką pracę.
4. Pamiętaj, że w np. w szpitalu może pracować wiele osób, nie tylko lekarze i pielęgniarki, ale i pracownik ochrony czy ekspedientka.
5. Przejrzyj Mapę Karier. Wybierz zawód, który Cię interesuje. Przeczytaj opis zawodu, wymagania, przykładową ścieżkę edukacyjną itd.
-
TEMAT nr 9 : OD ELEKTRYKA DO KIEROWNIKA
Zapoznaj się z nazwami zawodów, w których kształcenie odbywa się w branżowej szkole I stopnia i technikum
Np.: krawiec, kucharz, elektryk, ogrodnik, technik masażysta,mechanik samochodowy, drukarz
Wyszukaj kwalifikacje wchodzące w skład 2 wybranych zawodów oraz ułóż ścieżki/ścieżek rozwoju zawodowego pozwalających na uzyskanie wiedzy, umiejętności i kompetencji.
Materiałów do wykonania zadania możesz poszukać w informatorach o zawodach, internecie, prasie.Możesz wykorzystać również przykład -
Kończąc szkołę w zawodzie technik usług fryzjerskich możesz uzyskać dwie kwalifikacje: projektowanie fryzur oraz wykonywanie zabiegów fryzjerskich.
Warto również obejrzeć kolejny krótki film.
Czy każda z osób występujących w filmie ma zamiar wybrać tę samą ścieżkę dalszej nauki lub pracy?
Od czego może zależeć wybór?
Zastanów się:
Jakie refleksje płynące z dzisiejszych zajęć są dla Ciebie ważne?
Temat nr 10 : Kompetencje na rynku pracy
W podanej wykreślance należy odnaleźć nazwy zawodów (zostały zapisane tylko w liniach poziomych), pozostałe zaś litery utworzą temat zajęć.
Przeczytaj poniższy tekst
Analogia pomiędzy rynkiem pracy a rynkiem owocowo-warzywnym: sprzedawca posiada na straganie pożądane przez nas towary, które możemy zakupić, płacąc określoną ilość pieniędzy. Na rynku pracy to my posiadamy określone kwalifikacje, umiejętności, zdolności, za które zapłaci nam pracodawca. Rynek pracy jest sferą, w której zachodzą procesy związane z zatrudnieniem oraz bezrobociem. Kupującymi są na nim pracodawcy, zaś sprzedającymi pracownicy.
Rodzaj rynku, na którym przedmiotem wymiany pomiędzy kupującym a sprzedającym jest praca. W przypadku rynku pracy kupującym jest oferujący zatrudnienie pracodawca, a sprzedającym – pracownik otrzymujący za swoją pracę określone wynagrodzenie.
Rynek pracy kształtowany jest poprzez podaż pracy oraz popyt na pracę. Podaż pracy to zasób siły roboczej – ogół osób już pracujących bądź poszukujących zatrudnienia za określoną płacę. Popyt na pracę to zgłaszane przez pracodawców zapotrzebowanie na pracę, czyli liczba osób, którą pracodawcy gotowi są zatrudnić oferując określone wynagrodzenie. Najważniejszymi czynnikami wpływającymi na popyt na pracę są koszty i wydajność pracy oraz zapotrzebowanie na dobra i usługi. Popyt na pracę jest więc popytem pochodnym – wynikającym z popytu na produkty lub usługi, do wytworzenia których potrzebna jest praca.
Sytuacja, w której następuje zrównanie podaży pracy oraz popytu na pracę określa się mianem równowagi na rynku pracy. Oznacza one pełne zatrudnienie – czyli taki stan na rynku pracy, kiedy wszystkie osoby akceptujące określony poziom wynagrodzenia mogą znaleźć pracę. W gospodarce rynkowej równowaga na rynku pracy oraz pełne zatrudnienie wiążą się ze zjawiskiem bezrobocia dobrowolnego i naturalnego. Bezrobotne dobrowolnie są osoby niepodejmujące pracy z własnego wyboru. Natomiast bezrobocie naturalne jest pochodną naturalnych procesów zachodzących na rynku pracy, jak likwidacja już istniejących miejsc pracy i powstawanie nowych czy zachowania samych pracowników - chęć zmiany pracy, przeprowadzka do innej miejscowości czy choroba uniemożliwiająca wykonywanie obowiązków zawodowych. Brak równowagi na rynku pracy objawia się na dwa sposoby. W sytuacji, kiedy podaż pracy jest większa niż popyt na pracę, pojawia się zjawisko bezrobocia – część zdolnych do podjęcia pracy i poszukujących zatrudnienia osób nie znajduje posady pomimo akceptowania oferowanych na rynku pracy wynagrodzeń. Z kolei w sytuacji, kiedy popyt na pracę przewyższa podaż pracy, dochodzi do zjawiska nazywanego deficytem siły roboczej, niedoborem kadr lub niedoborem talentów – oferując określony poziom wynagrodzenia, część pracodawców nie może znaleźć pracowników posiadających wymagane kwalifikacje.
Zróżnicowanie podaży i popytu na pracę powoduje wykształcenie się względnie zamkniętych dla przepływu siły roboczej segmentów rynku pracy. Ograniczony dostęp do niektórych części rynku pracy może być spowodowany:
-
konkretnymi wymaganiami pracodawców, które dyskwalifikują określoną część pracowników;
-
czynnikami stworzonymi sztucznie na przykład przez wyłączenie z możliwości pozyskania zatrudnienia osób nienależących do danej organizacji związkowej;
-
czynnikami kulturowymi, obyczajowymi;
-
innymi przeszkodami niemożliwymi do pokonania przez potencjalnego pracownika.
Ze względu na zasięg geograficzny, wyróżnia się rynki pracy o charakterze:
-
lokalnym – obejmującym daną miejscowość i jej okolice;
-
regionalnym – dotyczącym danego regionu (np. województwa);
-
krajowym,
-
zagranicznym,
-
globalnym.
Wyodrębnia się także rynki pracy ze względu na określone cechy pracowników, np.:
-
kwalifikacje (np. rynek pracy osób z wyższym wykształceniem lub rynek pracy niewykwalifikowanej siły roboczej);
-
wiek (np. rynek pracy osób w wieku 15-24 lata lub w wieku poprodukcyjnym);
-
wykonywane zawody (np. rynek pracy kierowców czy nauczycieli);
-
rodzaj pracowników (np. rynek pracy kobiet czy absolwentów).
Cechy pracodawców, według których mogą być dokonywane podziały rynku pracy, to np.:
-
forma prawna działalności (np. firmy jednoosobowe, spółki akcyjne);
-
forma własności (np. firmy prywatne);
-
rodzaj działalności przedsiębiorstw (np. produkcja, handel, usługi);
-
wielkość zatrudnienia (np. firmy małe i średnie);
-
zakres działania (np. firmy regionalne);
-
pochodzenie kapitału (np. prywatny lub zagraniczny);
-
stopień specjalizacji czy dywersyfikacji przedsiębiorstw.
Obejrzyj powyższy film i przeczytaj poniższe historie bohaterów. Zastanów się, jakie kompetencje mają poszczególne osoby? Kto ma najwyższe, a kto Twoim zdaniem najniższe kompetencje?
Mam na imię Jacek, właśnie skończyłem szkołę policealną, jestem technikiem masażystą, znam język angielski, lubię pracować sam, ale chętnie pracuję też z innymi. Znajomi często mi mówią, że potrafię słuchać i można na mnie polegać. Jestem punktualny, nie lubię, gdy inni muszą na mnie czekać. Źle się czuję, gdy muszę coś zrobić bardzo szybko – wolę pracować wolniej, ale dokładniej.
…………………………………………………………………………………………….
Mam na imię Iwona. Po ukończeniu branżowej szkoły I stopnia rozpoczęłam pracę w kuchni w małej restauracji. Gotowanie zawsze było moją pasją. Skończyłam szkołę w zawodzie kucharz, zdałam egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie.
..................................................................................................................................
Mam na imię Monika. Poszłam do liceum ogólnokształcącego, bo nie wiedziałam, co chcę w życiu robić. Niestety nie był to dobry pomysł, bo nauka nigdy nie była moją mocną stroną. Skończyłam szkołę, ale nie zdałam matury. Może pójdę do szkoły policealnej? Na razie nie mam żadnego zawodu. Na szczęście w szkole nauczyłam się biegle mówić po angielsku.
…………………………………………………………………………………………………
Mam na imię Zosia. Odkąd pamiętam w naszym domu były koty. Już w przedszkolu postanowiłam zostać weterynarzem. W trakcie nauki w technikum pracowałam jako wolontariuszka w schronisku i pomagałam w opiece nad zwierzętami. Dzisiaj jestem technikiem weterynarii.
…………………………………………………………………………………………………
Mam na imię Rafał. Skończyłem liceum ogólnokształcące, teraz studiuję ekonomię. Znam biegle język niemiecki i angielski. W trakcie wakacji pracowałem w małym sklepie, pomagałem w prowadzeniu księgowości.
………………………………………………………………………………………………………
Mam na imię Krystian. Zawsze lubiłem, gdy wokół coś się działo. Stres nigdy mi nie przeszkadzał. Już w szkole podstawowej dostałem się do reprezentacji koszykówki. Właśnie kończę szkołę, już wkrótce będę technikiem hotelarstwa. W trzeciej klasie technikum ukończyłem kurs: „Kuchnia regionalna”.
…………………………………………………………………………………………………
Mam na imię Dominik. W zeszłym roku ukończyłem Branżową Szkołę I stopnia. Jestem fryzjerem. Pracuję w salonie, w którym byłem na praktykach. Klienci bardzo mnie chwalą za moją cierpliwość i dokładność.
…………………………………………………………………………………………………
Mam na imię Krysia. Skończyłam szkołę. Zdobyłam zawód technik architektury krajobrazu. W przyszłości chciałabym pójść na studia. Teraz najbardziej zależy mi na zdobyciu doświadczenia. Moja szkoła współpracowała z wieloma firmami, w tym jedną z Niemiec. Dzięki temu, że znam biegle język niemiecki, wyjechałam tam na staż.
…………………………………………………………………………………………………
Mam na imię Ada. Od kiedy pamiętam interesowałam się informatyką. Właśnie skończyłam szkołę. Jestem technikiem informatykiem, znam język angielski. Moje mocne strony to: umiejętność analitycznego myślenia oraz wyobraźnia. Lubię się uczyć nowych rzeczy. Jeszcze w trakcie nauki w szkole rozpoczęłam pracę.
Które kompetencje uważasz za ważne na rynku pracy?
Czy łatwo jest je pozyskać?https://www.youtube.com/user/koweziu/search?query=kwalifikacje
Obejrzyj filmy dotyczące interesujących Cię zawodów
-
Zachęcam również uczniów klas 7 i 8 do korzystania z materiałów dodatkowych dotyczących doradztwa zawodowego:
FILMY ANIMOWANE O WYBORZE SZKOŁY I ZAWODU
https://doradztwo.ore.edu.pl/filmy-animowane-o-wyborze-szkoly-i-zawodu/
FILMY O KSZTAŁCENIU I DORADZTWIE ZAWODOWYM
https://doradztwo.ore.edu.pl/pozostale-filmy/
Zbiór testów i narzędzi diagnostycznych do wykonania w domu
https://doradztwo.ore.edu.pl/narzedzia-diagnostyczne-dla-doradcow-zawodowych/